Sposobem na bezpłatne przekazanie pojazdu osobie spokrewnionej jest darowizna samochodu. Do pełni sukcesu trzeba sporządzić odpowiednią umowę i zgłosić się do Urzędu Skarbowego. W jaki sposób przebiega cała procedura i kto musi dopełnić formalności? Poniższy artykuł wyczerpująco odpowie na te pytania.
Czym właściwie jest darowizna mienia?
Jest to umowa zobowiązująca do bezpłatnego przekazania określonego majątku na rzecz osoby obdarowanej przez darującego. Najczęstszą formą darowizny jest darowizna samochodu żonie, dzieciom lub innym bliskim. Darowizna może obejmować nie tylko ruchomości, takie jak pojazdy użytkowe, ale też mieszkanie, dom, działkę i inne nieruchomości.
Co istotne, darujący nie musi zobowiązywać się do przekazania pełnej wartości mienia, może to zrobić, określając wartość procentową. Dobrym przykładem jest zapis o współwłaścicielstwie udokumentowany w dowodzie rejestracyjnym, gdy jeden z członków rodziny nabywa prawa do 50% wartości pojazdu zarejestrowanego np. na ojca. Oprócz członków rodziny umowa darowizny pojazdu lub innego mienia może objąć również obcą osobę.
Jak spisać umowę darowizny majątku?
Nie ma obowiązku sporządzania tego dokumentu u notariusza, chociaż jeśli strony decydują się na ten krok, można spisać potwierdzenie notarialne przekazanie darowizny. Trzeba się jednak liczyć z dodatkowymi kosztami, związanymi z obsługą notarialną. Dlatego akt darowizny samochodu lub mieszkania zazwyczaj spisuje się samodzielnie. By taka umowa była ważna, musi być odpowiednio sformułowana.
Obowiązkowe informacje zawarte w umowie darowizny
Umowa darowizny powinna zawierać wszystkie wymienione niżej dane. To ważne, ponieważ dzięki nim trudniej będzie zarzucić jakiekolwiek nieprawidłowości w zapisach. Są to:
- data i miejsca zawarcia aktu darowizny,
- oznaczenie poszczególnych stron umowy,
- stopień pokrewieństwa (w przypadku rodziny),
- dane obdarowującego oraz obdarowywanego (imię, nazwisko, PESEL, miejsce zamieszkania, numer, seria dowodu osobistego lub paszportu),
- obiekt darowizny (w przypadku samochodu będzie to marka, rok produkcji, VIN, nr silnika, nr rejestracyjny),
- wartość pojazdu wyrażona w jednostkach pieniężnych,
- datę przekazania majątku,
- oświadczenie o prawie własności samochodu,
- oświadczenie darczyńcy o darowaniu pojazdu lub jego części,
- oświadczenie obdarowanego o przyjęciu darowizny samochodu lub jego części,
- podpisy darczyńcy i obdarowanego.
Sporządzony w ten sposób dokument ma moc prawną. Należy bezwzględnie pamiętać o zredagowaniu go w dwóch identycznie brzmiących egzemplarzach, które muszą być podpisane przez obie strony. Niedopełnienie powyższych formalności skutkuje tym, że darowizna części pojazdu lub całości jest nieważna. Podobnie jest z każdym innym majątkiem objętym darowizną.
Darowizna samochodu a podatek – wyodrębnienie grup podatkowych
To, jak wysoki podatek trzeba będzie zapłacić zależy od stopnia pokrewieństwa. W niektórych przypadkach (grupa 0) możliwe jest zupełne uniknięcie daniny względem Urzędu Skarbowego. Warunkiem dodatkowym jest złożenie stosownego oświadczenia do ww. instytucji.
Kto zalicza się do tej grupy? Są to:
- obecny małżonek,
- dzieci, wnuki, prawnuki,
- rodzice, dziadkowie,
- rodzeństwo,
- macocha,
- ojczym,
- pasierb.
Oprócz tzw. grupy zerowej istnieje kilka innych grup podatkowych. Także tutaj jest możliwość uniknięcia opłacenia podatku. Należy spełnić warunek kwoty wolnej od podatku. Dla poszczególnych grup kwoty wolne od podatku wynoszą:
- I grupa podatkowa – kwota wolna od podatku to 9637 zł,
- II grupa podatkowa – kwota wolna od podatku to 7276 zł,
- III grupa podatkowa– kwota wolna od podatku do 4902 zł.
Podatek od darowizny samochodu – ile wynosi w każdej grupie?
Podstawą wyliczenia kwoty objętej podatkiem od darowiznyjest różnica między wartością mienia, a kwotą wolną od podatku. Szczegółowe dane zestawiono w poniższej tabeli.
Tabela 1. Wysokości podatku dla I grupy podatkowej podane w zł
| Od | Do | Wysokość podatku |
|---|---|---|
| 0 zł | 10 278 zł | 3% |
| 10 278 zł | 20 556 zł | 308, 50 zł + 5% nadwyżki* |
| 20 556 zł | powyżej | 822,20 zł + 7% nadwyżki** |
* Przykład 1:
Za samochód zapłaciliśmy 15 000 zł. Podatek obliczamy następująco:
4 722 x 5% = 236,10 zł
308,50 zł + 236,10 zł = 544,60 zł – podatek do zapłacenia
** Przykład 2:
Za samochód zapłaciliśmy 27 000 zł. Podatek obliczamy następująco:
27 000 zł – 20 556 zł = 6 444 zł
6 444 zł x 7% = 451,08 zł
822,20 zł + 451,08 zł = 1273,28 zł – podatek do zapłacenia
Tabela 2. Wysokości podatku dla II grupy podatkowej podane w zł
| Od | Do | Wysokość podatku |
|---|---|---|
| 0 zł | 10 278 zł | 7% |
| 10 278 zł | 20 556 zł | 719,50 zł + 9% nadwyżki* |
| 20 556 zł | powyżej | 1644,50 zł + 12% nadwyżki* |
* ** Obliczenia wykonujemy analogicznie, jak podano w przykładzie do tabeli 1.
Tabela 3. Wysokości podatku dla III grupy podatkowej podane w zł
| Od | Do | Wysokość podatku |
|---|---|---|
| 0 zł | 10 278 zł | 12% |
| 10 278 zł | 20 556 zł | 1233,40 zł + 16% nadwyżki* |
| 20 556 zł | powyżej | 2877,90 zł + 20% nadwyżki** |
* ** Obliczenia wykonujemy analogicznie, jak podano w przykładzie do tabeli 1.
Dane z tabeli najłatwiej będzie zinterpretować, posługując się przykładem: ojciec planuje darować synowi auto o wartości 16 000 zł. Potrzebna jest więc umowa darowizny samochodu dla syna, który należał do tej pory do ojca. Ze względu na to, że stopień pokrewieństwa kwalifikuje obdarowywanego do grupy 0, nie ma obowiązku opłacania podatku. Kiedy trzeba zgłosić darowiznę? Warunkiem jest złożenie stosownego oświadczenia do Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia sporządzenia umowy.
Jeżeli osoba obdarowana nie złoży stosownego formularza? W tym przypadku kwota wolna od podatku naliczana jest z grupy 1 i wynosi 9637 zł. Nadwyżkę można obliczyć w następujący sposób: 16 000 zł – 9 637 zł = 6 363 zł. Nie przekracza ona progu 10 278 zł, więc stawka podatku do zapłacenia to 3 % od nadwyżki. 6 363 zł * 3 % = 190.89 zł.
Należy pamiętać, że podatek od darowizny samochodu dla obcej osoby jest tak wysoki, że często podpisywanie takiej umowy często mija się z celem. Biorąc ten sam przykład i wartość pojazdu w zestawieniu z grupą 3 widać, że nadwyżka przekracza pierwszy próg, a należna suma do zapłacenia to 1233,40 zł plus 16 % od nadwyżki, co łącznie daje 3009,08 zł.
Spójrzmy na inną sytuację: wujek planuje przekazać w prezencie siostrzeńcowi działkę o wartości 55 000 zł. Jak ustalić, czy należy uiścić podatek i skąd wiadomo, w jakiej wysokości? Na początku należy ustalić stopień pokrewieństwa, który w tym wypadku mieści się w grupie 2. Kwota wolna od podatku to 7 276 zł. Widać więc, że wartość działki przekracza próg zwolnienia z podatku.
Jak obliczyć wysokość zobowiązania? Nadwyżka w tym momencie wynosi 47 724 zł, więc stawka podatkowa to obowiązkowe 1 644,50 zł plus 12 % od nadwyżki. 47 724 zł * 12 % = 5 726,88 zł. Łączna kwota do zapłaty to 7 317,38 zł.SPRAWDŹ CENĘ OC/AC
Darowizna samochodu a obowiązkowe ubezpieczenie OC
Najczęściej przekazywanym dobrem między członkami rodziny/w rodzinie jest samochód. Co należy zrobić z polisą po wejściu w życie umowy? Związek między darowizną samochodu a OC zależy od wartości przekazanego majątku. Jeżeli jest to jedynie współwłaścicielstwo, czyli darowizna w wysokości 50 % auta, należy poinformować ubezpieczyciela o tym fakcie. Zrewiduje on wysokość polisy, dostosowując ją do aktualnej sytuacji.
Natomiast, gdy pojazd został przekazany w całości, również trzeba zgłosić ten fakt swojemu agentowi. Obdarowany może skorzystać z obecnej polisy, która została wcześniej wykupiona przez właściciela lub ją zerwać i podpisać nową.
Darowizna samochodu a obowiązki darczyńcy
Podstawowa kwestia została już wyjaśniona kwestia została już wyjaśniona – obdarowany musi zgłosić ten fakt do organu podatkowego, celem uniknięcia lub opłacenia należnego zobowiązania. W przypadku darowizny samochodu, nie tylko Urząd Skarbowy będzie oczekiwał stosownych wyjaśnień, ale też towarzystwo ubezpieczeniowe i Wydział Komunikacji. Jak postąpić w momencie nabycia auta w ten sposób?
Sytuacja wygląda niemal identycznie, jak w przypadku nabycia dobra za określoną cenę. Należy zadbać o polisę OC i ważne badanie techniczne pojazdu i udać się do odpowiedniego dla miejsca zamieszkania Wydziału Komunikacji. W pliku dokumentów powinieneś mieć:
- dowód osobisty,
- akt darowizny,
- dowód rejestracyjny,
- ważną polisę OC,
- kartę pojazdu (jeśli istnieje),
- tablice rejestracyjne.
Jak widać, w przypadku umowy darowizny pojazdu, Wydział Komunikacji jest kolejnym obowiązkowym miejscem, które koniecznie trzeba odwiedzić. Nowy właściciel przystąpi do przerejestrowania auta i otrzyma tzw. miękki dowód rejestracyjny. Przed upływem 30 dni powinien uzyskać od organu właściwy dokument uprawniający, czyli tzw. twardy dowód rejestracyjny.
Pozostałe możliwe przypadki darowizny mienia
Jednym z nich jest darowizna samochodu od dwóch właścicieli. Czy procedura różni się diametralnie od standardowej? Nie. Przede wszystkim w umowie powinni wystąpić wszyscy dotychczasowi współwłaściciele pojazdu. Naturalne jest też sporządzenie jej w trzech jednakowo brzmiących egzemplarzach, by każda ze stron otrzymała dokument poświadczający zmianę. Kwestie podatku, ubezpieczenia OC, badania technicznego i wizyty w Wydziale Komunikacji są takie same.
Bardziej skomplikowaną sytuacjąjest darowizna z zagranicy. Konieczne dla rozstrzygnięcia sprawy jest ustalenie obywatelstwa lub stałego pobytu na terytorium Polski osoby obdarowanej. Jeżeli krewny mieszkający za granicą przekaże swojemu bliskiemu mieszkającemu w Polsce dobro mające stałe miejsce na terytorium Polski (np. nieruchomość), wtedy podatek należy uiścić jedynie polskiemu fiskusowi.
Natomiast jeżeli dany majątek ma swoje dotychczasowe miejsce za granicą, często konieczne będzie zapłacenie podatku w dwóch krajach. Sytuację komplikuje brak jednoznacznych umów międzynarodowych, które regulowałyby te sprawy.
Czy istnieje limit udzielania darowizn?
W Polsce nie obowiązuje żaden próg liczby darowizn przekazywanych w rodzinie. W praktyce oznacza to, że dziadkowie lub rodzice mogą oddawać swoim bliskim mienie bez ograniczeń. Jedynym istotnym faktem jest to, że suma wartości poszczególnych dóbr sumuje się na przestrzeni 5 lat, jeżeli zostały one darowane przez jedną osobę. Ile darowizn w ciągu 5 lat można przekazać, żeby nie zapłacić podatku? Jeżeli suma przekroczy wartość kwoty wolnej od podatku, czyli 9 637 zł, to konieczne jest złożenie stosownego formularza w Urzędzie Skarbowym w terminie 6 miesięcy, celem uniknięcia opłacenia zobowiązania.
Darowizna jest często wykorzystywanym sposobem przekazywania mienia bliskim. Żeby uniknąć opłacania podatku, należy dopilnować kilku niezbędnych procedur, które zostały wymienione wyżej. Po dopełnieniu formalności należy zadbać o polisę OC i AC. Korzystnym i często wybieranym rozwiązaniem jest kupienie pakietu OC i AC, więcej o nim przeczytasz tu: https://cuk.pl/ubezpieczenia/samochod/pakiet-oc-ac